English
Tôm là sản phẩm để chế biến nhiều món ăn đặc sản Phố như Bánh Cuốn, Bánh Bèo, Bánh Xèo, Mì Quảng....Hầu như món mặn nào cũng có tôm. Có thể nói con tôm đã tạo nên vị ngon riêng biệt cho các món ăn ở phố Hội An. Được thiên nhiên ưu đãi nguồn lợi này, người dân Trà Quế đã còn chế biến nên món Tôm hữu (Tam hữu) - khá độc đáo, đặc trưng.
Ảnh minh họa: Báo Quảng Nam
Tôm làm tôm hữu là loại tôm đất, đánh bắt được từ các sông, đầm ở Trà Quế hoặc ở một số vùng lân cận. Loại tôm này có đặc điểm: thân lớn vừa ăn, vỏ giòn, không cứng, thịt thơm và ngọt. Tôm bắt về rửa sạch, cắt gọn đầu, đuôi. Thịt heo làm tôm hữu là loại thịt ba chỉ được xắt thành từng miếng dài vuông vức, cở bằng ngón tay. Tôm và thịt được ướp gia vị cho thấm rồi bắt lên bếp dùng dầu phụng ( lạc) để tô. Lưu ý chỉ được tô vừa chín tới để khi ăn có thể cảm giác được vị tươi ngọt của tôm, vị béo thơm của thịt. Già lửa quá thịt sẽ dai, tôm cứng mất ngọt và như vậy sẽ hỏng món tôm hữu. Cùng với tôm, thịt người ta còn chuẩn bị một ít rau húng và một số cộng hành tươi nguyên củ. Hành được trụng sơ qua nước sôi cho mềm và dùng để cuốn tôm, thịt, rau húng lại với nhau trở thành một món ăn . Khi ăn có thể chấm thêm với nước mắm ớt, tỏi...
Những ai đã một lần thưởng thức món tôm hữu Trà Quế thì sẽ không bao giờ quên được hình ảnh con tôm cong cong, kẹp với lát thịt, cùng cộng rau húng tươi xanh, được tép hành dài(đã nhúng nước sôi) quấn quanh. Cả ba thứ ấy xiết chặt nhau như tình bạn hữu ở một miền quê heo hút. Chúng tôi cho rằng tên gọi đúng của món ăn này có lẽ la Tam hữu thay vì Tôm hữu. Tam hữu là ba người bạn. Một người bạn là thịt heo - loại thức ăn trên cạn, một người bạn là tôm - loại thức ăn sông nước và rau sống - người bạn thứ ba được gieo trồng phổ biến trên đất màu Trà Quế. Ba loại nguyên liệu - món ăn này từ lâu đã gắn bó mật thiết với đời sống của cư dân địa phương, là những người bạn đồng hành của họ trong suốt quá trình phát triển nhiều ngàn năm của lịch sử. Có lẽ vì vậy mà cư dân địa phương đã đặt tên cho món ăn này là Tam hữu chăng?
Tôm hữu được dùng để đãi bạn bè, đãi người thân. Tôm hữu còn là lễ vật không thể thiếu trong giỗ chạp, cúng xóm, cúng đình của dân làng Trà Quế. Đến nay, món tôm hữu cũng đã có mặt trên nhiều bàn tiệc, trở thành là món ẩm thực hấp dẫn, độc đáo của phố cổ Hội An.
Tôm hữu (Tam hữu), đúng như tên gọi, là món ăn ngon miệng, thể hiện sự gắn bó của con người với mảnh đất phong phú sản vật nơi họ sinh ra và lớn lên./.
Bài viết: Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An
